در این مقاله بخوانید
زنبورداران تازه کار برای پرورش زنبور عسل باید به چه نکاتی توجه کنند؟ محیط نگهداری زنبور باید چگونه باشد؟ تغذیه شربت یا همان غذای مصنوعی برای چه کاری انجام می‌شود؟ کندو برای رشد و پرورش زنبور عسل باید چگونه باشد؟ آیا چراگاه در پرورش زنبور موثر است؟ با ما همراه باشید تا به جواب سوالاتتان دست پیدا کنید.
مقدمه
زنبورداری کار بسیار زیبا و در حین حال حساسی است. شغل زنبورداری همانند کشاورزی و دامپروری سخت نیست و به مراتب راحت‌تر از آن‌ها است، اما باید اصول و نکات اولیه پرورش زنبور عسل را بدانید. برای تولید عسلی با کیفیت و مرغوب باید به نوع زنبور و آب و هوا و گل‌هایی که در دسترس آن‌ها است توجه کنید. زنبورداران تازه کار باید اصول اولیه زنبورداری را بدانند.
نکاتی که زنبورداران تازه کار باید به آن‌ها توجه کنند!
برای اینکه بتوانید در کار زنبورداری حرفه‌ای شوید باید یکسری اصول و نکات پرورش زنبور عسل را بدانید که ما در ادامه به توضیح مختصری از آن‌ها می‌پردازیم. عوامل مهمی که اساس پرورش و نگهداری زنبور عسل را تشکيل می‌دهند، عبارت‌انداز:
- چراگاه: برای برداشت عسل بيشتر بايد به چراگاه زنبورها توجه کنید. اگر چراگاه خوب باشد عسل بیشتری تولید می‌شود.
- آب و هوا: شرط دوم برای زنبورداری دانستن شرایط مناسب آب و هوایی است.
نکته: هیچکس نمی‌تواند وضعیت چراگاه و شرایط آب و هوایی را صد در صد پیش بینی کند. اما اگر زنبوردار با تجربه و حرفه‌ای باشد، با مشاهدات عينی و تجربيات خود می‌تواند هوای منطقه و وضع گل‌ها، زمان گلدهی را به صورت تقويم چراگاهی درآورده و پيش‌بينی‌های لازم را انجام دهد.
- نژاد زنبور: زنبورداران تازه کار باید نژاد مناسب را برای تولید عسل و پرورش زنبورداری خود انتخاب کند. با پرورش درست ملکه‌ها می‌توانید شرایط مناسب را برای زنبورداری خود فراهم کنید. نژادی را گزينش کنید که نسبت به تغيير وضع هوا و گل‌های منطقه محدوديتی در تخم‌گذاری ملکه مشاهده نشود و همچنين علاقه زيادی به توليد بچه نداشته باشند.
- نوع کندو: يکی ديگر از عوامل مؤثر در زنبورداری انتخاب کندوی عسل مناسب است. نه تنها، نوع کندو از نقطه نظر مصالح به کاربرده شده (نوع چوب، فرم و غيره) در پيش برد عمليات مربوط به زنبورداری و نحوه حمل و نقل مؤثر است، بلکه نوع کندو در فعاليت زنبوران نیز تاثیر می‌گذارد و تولید عسل را کنترل می‌کند.
- روش کار با کندو: بالاخره روش کار با کندو را نيز می‌توان از عوامل مؤثر در پرورش زنبور عسل محسوب کرد که خود عامل مهم و قابل توجهی است. زنبوردار باید زمان کافی برای بازرسی شرایط کندو بگذارد تا از شرایط کندو مطلع شود. بدين معنی که با در نظر گرفتن کليه جوانب وضعيت کندوها طوری آماده شوند که به موقع بتوان آن‌ها را برای استفاده از چراگاه‌های زنبورداری آماده کرد. به طوری که در حداقل زمان گلدهی چراگاه بيشترين محصول عسل را برداشت کند.
- مديريت: اداره خوب يک زنبورستان، پيش شرطی برای موفقيت در زنبورداری بوده و آن را تبديل به کار پر منفعتی خواهد ساخت. زنبورداری کار پر زحمتی نيست و همانند کشاورزی نياز به تلاش و کوشش زياد ندارد اما نکات ظريف زيادی در زنده نگهداشتن بهينه هر کلنی وجود دارد که دانستن آن‌ها برای زنبورداران تازه کار ضروری است.
تغذيه زنبورعسل
تغذیه زنبور عسل یکی دیگر از نکاتی است که زنبورداران تازه کار باید به آن توجه داشته باشند. پرورش زنبور عسل به کمک دو نوع تغذيه طبيعی و تغذيه مصنوعی انجام می‌گیرد.
تغذيه طبيعی
شهد (نوش): نوش يا نکتار، شربت رقيقی است که به وسيله سلول‌های مخصوصی ترشح می‌شود. اين سلول‌ها در قاعده گلبرگ‌ها قرار گرفته ولی ممکن است در ساير قسمت‌های گياه حتی در روی دمبرگ و برگ گياهان نيز وجود داشته باشد. برای ترشح نوش سلول‌های نوش‌زا بايد آب فراوانی جذب و آن را همراه با مواد قندی و ساير ترکيبات نوش از جداره نازک خود خارج کنند.
نوش گياهان پس از ترشح در اثر تبخير غليظ شده و به علت اختلاف فشار اسمزی که با مايع داخلی سلول‌های نوش‌زا پيدا می‌کند، ترشح بيشتر نوش را باعث می‌شود.
عوامل مؤثر درترشح شهد
- نوع گياه: توليد نوش در گياهان متفاوت است.به طورکلی اکثر گياهان زينتی به خصوص کوکب، داودی و… از نظر ترشح نوش خيلی فقير هستند. سيب زمينی، گوجه فرنگی، چغندرقند و عده ديگری از محصولات زراعتی برای تهيه نوش کمتر مورد استفاده زنبور قرار می‌گيرند.
- سقوط ناگهانی درجه حرارت: در بهار و تابستان حتی اگر همراه با بارندگی باشد، ترشح نوش گل را متوقف می‌کند. در مراتع و نقاط کوهستانی گاهی گياهان گلدار وحشی زياد ديده می‌شوند. ولی پايين بودن درجه حرارت که اغلب به دنبال يک بارندگی صورت می‌گيرد، اگر به مدت چند روز ادامه يابد، موجب تلفات شديد در زنبور عسل در اثر بی‌غذايی می‌شود. زيرا در درجه حرارت پايين تبديل نشاسته به قند به کندی صورت می‌گيرد.
- بادهای تند و گرم: نيز موجب تبخير شديد در سلول‌های گياهی می‌شود و شدت ترشح نوش را کم می‌کند.
- نور: در هوای مه آلود ترشح نوش کم شده وبه عکس در مجاورت نور کافی به خصوص اگر به دنبال يک بارندگی باشد و هوای نسبتا گرم ترشح نوش چندين برابر می‌شود.
- نوع و رطوبت خاك: هر قدر رطوبت خاک بيشتر باشد، گياهان شاداب‌تر هستند و آب کافی در اختيار سلول‌های نوش‌زا قرار دارد. کمبود رطوبت و خشکی خاک، مانع ترشح نوش می‌شود. به همين دليل يک بارندگی شبانه در فصل عسل که متعاقب آن روز گرم و آفتابی باشد، ترشح نوش را به شدت زياد می‌کند
تغذيه مصنوعی
به دو منظور به کندوها غذای مصنوعی (شربت) داده می‌شود.
- تغذيه تشويقی يا تحريکی: فعال کردن ملکه برای تخم ريزی بيشتر برای قوی کردن کندو (از نظر جمعيت) که اين تغذيه را تشويقی يا تحريکی می‌نامند. مقدار شربت مورد نياز برای تحريک زنبوران در فصل بهار برای کندوهای قوی ٥/٠ ليتر و برای کندوهای ضعيف خیلی کمتر از این مقدار است. چون هدف اصلی از تغذيه تحريکی فقط به منظور افزايش بازده کندو در اوايل بهار است. بايد شربت را هر روز به کندو بدهيم.
نکته مهم که زنبورداران تازه کار باید به آن توجه کنند این است که دادن شربت زياد سبب می‌شود که زنبوران آن را ذخيره کنند و چون زنبورها برای ذخيره کردن شربت غلظت آن را زياد می‌کنند، تمايل زيادی برای استفاده از اين ذخيره برای تغذيه لاروها و افزايش جمعيت کندو نشان نمی‌دهند.
- جلوگيری از ضعيف شدن کندوها: اگر شهد و گرده گل در منطقه نباشد زنبور نمی‌تواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهد و ملکه نيز از تخم ريزی خودداری و در نتيجه کندو ضعيف می‌شود. شربت تهيه شده باید به اندازه باشد.
اگر شربت زیاد باشد کندوهای ضعيف نمی‌توانند آن را در مدت کوتاهی مصرف کنند و اگر رقيق باشد (نسبت يک به يک) در داخل کندو سريع‌تر تخمير شده و در دستگاه گوارش زنبور عسل توليد گاز می‌کند که همين امر باعث فشار آوردن به کيسه هوای زنبور عسل می‌شود. در نتيجه زنبورها قادر به پرواز نيستند و پی در پی می‌افتند که اين حالت شبيه بيماری نوزما است.
جمع بندی
زنبورداران تازه کار حتما قبل از شروع زنبورداری باید نکات مهم زنبورداری را یاد بگیرند و بیماری‌های زنبورها را شناسایی کنند. پرورش زنبور عسل برای تولید عسل با کیفیت نیازمند مدیریت صحیح و زنبورداری درست است. تغذیه درست زنبور باعث تولید عسل مرغوب می‌شود.
پیشنهاد می کنیم برای مطالعه بیشتر از سایر مقالات زنبورداری 118فایل نیز دیدن فرمایید.
موفقیت در این نیست که چه چیزی در پیش رو داریم، موفقیت در این است که چه چیزی در پشت سر به جا می‌گذاریم.
