در این مقاله بخوانید
ما در ادامه به معرفی برترین و افسانه ای ترین شطرنج بازان مشهور ایران + زندگینامه و قهرمانی های آنها که براساس امتیاز و عنوان های بدست آورده در طول دوران بازیشان است می پردازیم. همچنین می توانید برای فراگیری این ورزش مهیج از دوره آموزش شطرنج حرفه ای نیز استفاده نمایید.
معرفی شطرنج بازان مشهور
علیرضا فیروزجا
یکی از بزرگترین شطرنج‌بازان ایران یا بهتر بگوییم بزرگترین آنها علیرضا فیروزجا است. علیرضا فیروزجا متولد سال 1382 است. او مشهورترین شطرنج‌باز ایرانی در دنیا است به نحوی که زندگینامه او در ویکی پدیا به 17 زبان مختلف ترجمه شده است. علیرضا فیروزجا زاده سال 1382 یا به طور دقیق تر ۱۸ ژوئن ۲۰۰۳ است. او یک استاد بزرگ شطرنج ایرانی فرانسوی است و بازیکن شماره ۲ رنکینگ جهان است. او جوانترین بازیکنی است که تا به حال به امتیاز بالای 2800 دست یافته است.
علیرضا فیروزجا در ایران متولد شد و بازی شطرنج را از 8 سالگی آغاز کرد. او در سن 12 سالگی جوانترین برنده مسابقات شطرنج قهرمانی ایران شد و در اواخر همان سال عنوان استاد بین‌المللی شد و همچنین اولین استاندارد استاد بزرگ خود را به دست آورد. او در 14 سالگی عنوان استاد بزرگ را به دست آورد. در 15 سالگی در مسابقات شطرنج سریع قهرمانی جهان 2018 به مقام ششم رسید. فیروزجا در سن 16 سالگی دومین بازیکن جوانی شد که به امتیاز 2700 می‌رسد.
علیرضا فیروزجا در ایران متولد شد و بازی شطرنج را از 8 سالگی آغاز کرد. او در سن 12 سالگی جوانترین برنده مسابقات شطرنج قهرمانی ایران شد و در اواخر همان سال عنوان استاد بین‌المللی شد و همچنین اولین استاندارد استاد بزرگ خود را به دست آورد. او در 14 سالگی عنوان استاد بزرگ را به دست آورد. در 15 سالگی در مسابقات شطرنج سریع قهرمانی جهان 2018 به مقام ششم رسید. فیروزجا در سن 16 سالگی دومین بازیکن جوانی شد که به امتیاز 2700 می‌رسد.
همچنین او پس از مگنوس کارلسن در مسابقات قهرمانی شطرنج سریع جهان 2019 دوم شد. فیروزجا در نوامبر 2021، در سن 18 سالگی، مدال طلای تورنمنت بزرگ فیده سوئیس و مدال طلای انفرادی قهرمانی شطرنج اروپا را به دست آورد. این عملکردها امتیاز او را به بیش از 2800 رساند و رکورد کارلسن را به عنوان جوانترین بازیکنی که به این امتیاز رسیده بود، شکست و به رتبه 2 در رده بندی جهانی رسید.
فیروزجا در سال 2019 فدراسیون شطرنج ایران و تیم ملی ایران را به دلیل سیاست‌هایش علیه شطرنج‌بازان اسرائیلی ترک کرد. او تا اواسط سال 2021 تحت پرچم فیده بازی می‌کرد تا اینکه شهروند فرانسه شد و به نمایندگی از فرانسه که مقیم آنجا شده بود و در آنجا زندگی می‌کرد، در مسابقات بین‌المللی شرکت کرد.
آتوسا پورکاشیان
آتوسا پورکاشیان دومین شطرنج‌باز معروف ایرانی و دومین فرد در بین بزرگترین شطرنج‌بازان ایرانی است. بیوگرافی او به 15 زبان مختلف ترجمه شده است. آتوسا پورکاشیان زاده 16 اردیبهشت 1367 در تهران است. او دارای عنوان استاد بزرگ زن است که فیده در سال 2009 به او اعطا کرد. پورکاشیان شش بار قهرمان بانوان ایران (2007، 2008، 2009، 2011، 2013، 2014) شده است.
پورکاشیان قهرمان شطرنج مسابقات قهرمانی جوانان جهان در سال 2000 در رده زیر 12 سال دختران شد. همچنین پورکاشیان در آوریل 2010 قهرمان شطرنج قهرمانی زنان آسیا در خلیج سوبیک شد. او در مسابقات شطرنج قهرمانی زنان جهان در سال های 2006، 2008، 2012، 2017 شرکت کرد. او در مسابقات تیمی، در هشت المپیاد شطرنج بانوان (2000-2014)، قهرمانی تیمی بانوان آسیا و شطرنج جوانان زیر 16 سال جهان برای ایران بازی کرده است.
احسان قائم مقامی
احسان قائم مقامی زاده ۱۱ اوت ۱۹۸۲، استاد بزرگ شطرنج ایرانی است. او با 13 عنوان قهرمانی، رکورددار قهرمانی شطرنج ایران است. وی در لیست فیده شهریور 1390 دارای امتیاز 2583 بود. وی دارای مدرک لیسانس حقوق است و در حال حاضر در رشته مدیریت ورزشی در دانشگاه تهران تحصیل می‌کند.
او در سال 2004 در مسابقات GM کیش به مقام اول رسید. در سال 2009، او در یک مسابقه ترکیبی 20 بازی (چهار بازی کلاسیک، چهار بازی سریع و دوازده بازی بلیتز) در برابر آناتولی کارپوف پیروز شد. امتیاز کلی این مسابقه ترکیبی به این صورت بود. 8 برد به قائم مقامی، هفت برد برای کارپوف و پنج تساوی.
سارا سادات خادم الشریعه
یکی دیگر از بزرگترین شطرنج‌بازان ایران، سارا سادات خادم الشریعه است. او زاده 10 مارس 1997 (19 اسفند 1376) است. او که با نام سارا خادم نیز شناخته می‌شود، یک شطرنج‌باز ایرانی است که دارای عناوین استاد بین‌المللی (IM) و استاد بزرگ زن (WGM) است. او در دوران کودکی به ورزش‌های مختلفی مانند تنیس و بسکتبال علاقه داشت. بعد از اینکه به واسطه یکی از همکلاسی‌هایش در هشت سالگی با شطرنج آشنا شد، از والدینش خواست او را در کلاس شطرنج ثبت‌نام کنند.
اگرچه پدر و مادرش شطرنج، بازی نمی‌کنند، اما حمایت بسیاری از سارا خادم کردند. همچنین یکی از دوستانش او را به خسرو هرندی، استاد و مربی بین‌المللی ایرانی معرفی کرد. سارا خادم این اتفاق را به عنوان گامی اساسی در پیشبرد حرفه خود می‌داند. بعدها به عنوان یک نوجوان، او توسط رابین ون کامپن، استاد بزرگ هلندی به عنوان مربی دست یافت.
سارا خادم متولد تهران است و در سال 2008 قهرمان مسابقات قهرمانی دختران زیر 12 سال آسیا شد. قهرمانی دختران زیر 12 سال جهان در سال 2009، قهرمانی مسابقات برق آسای زیر 16 سال آسیا در سال 2012 و 2013 و 2014 و قهرمانی زیر 16 سال جهان از افتخارات این نابغه ایرانی هستند. او در مسابقات قهرمانی نوجوانان دختر جهان نایب قهرمان شد.
خادم الشریعه در المپیادهای شطرنج بانوان در سال‌های 2012، 2014 و 2016 برای تیم ایران بازی کرد. او در مسابقات قهرمانی زنان ایران در سال 2015 که در ژانویه 2016 برگزار شد، قهرمان شد. خادم الشریعه پس از پیروزی در مسابقه مقدماتی مقابل آتوسا پورکاشیان در تهران، به مسابقات جایزه بزرگ زنان فیده 2015–2016 راه یافت. او در این مسابقات نماینده کشور میزبان یعنی ایران بود. در مرحله جایزه بزرگ که در شهر زادگاهش برگزار شد، در جایگاه دوم قرار گرفت و اولین استاندارد استاد بزرگ خود را به دست آورد. همچنین او در مسابقات شطرنج قهرمانی زنان جهان ۲۰۱۷ شرکت کرد، اما در دور اول توسط سوپیکو گورامیشویلی حذف شد.
درسا درخشانی
درسا درخشانی زاده ۱۳۷۷ شطرنج‌باز ایرانی است که از سپتامبر ۲۰۱۷ نماینده ایالات متحده آمریکا است. او در سال 2016 عناوین استاد بزرگ زن و استاد بین‌المللی را دریافت کرد. درسا درخشانی سال 2012 در بخش زیر 14 سال دختران مدال طلا کسب کرد.
هم چنین در سال های 2013 و 2014 در مسابقات زیر 16 سال دختران هم مدال طلا گرفت. او در سال‌های 2012 و 2014 برای تیم ایران در بخش بانوان جام ملت های آسیا بازی کرد. درخشانی همچنین در سال 2016 موفق به کسب عنوان مربی فیده شد.
در فوریه 2017، فدراسیون شطرنج ایران، درخشانی را به دلیل عدم رعایت منافع ملی از بازی برای تیم ملی ایران یا شرکت در هر تورنمنت در ایران منع کرد. این اتفاق پس از بازی بدون حجاب درخشانی در فستیوال شطرنج جبل الطارق در سال 2017 رخ داد.
برادر 15 ساله او برنا که استاد فیده است نیز به دلیل بازی با استاد بزرگ اسرائیلی الکساندر هوزمن در دور اول همان مسابقات، از بازی در ایران محروم شد. درخشانی پیش از این هم در چندین تورنمنت بدون حجاب بازی کرده بود. درخشانی در پاسخ به واکنش رسانه‌ها تنها یک بار با سایت Chess.com مصاحبه کرد.
درخشانی در دانشگاه سنت لوئیس برای تحصیل در رشته زیست شناسی پذیرفته شد. در واقع او موفق به دریافت بورسیه تحصیلی برای بازی در تیم شطرنج دانشگاه سنت لوئیس شد (دیگر اعضای تیم شطرنج دانشگاه سنت لوئیس عبارتند از الخاندرو رامیرز به عنوان مربی). درخشانی در سال 2017 در قالب تیم خودش، شروع به بازی در ایالات متحده آمریکا کرد. تیم شطرنج سنت لوئیس در سال 2017 در مسابقات قهرمانی شطرنج بین دانشگاهی پان آمریکا به مدال نقره دست یافت. او در مسابقات قهرمانی شطرنج زنان آمریکا در سال 2018 بازی کرد.
در سال 2019، او تیمش را برای کسب مدال برنز در مسابقات شطرنج معتبر دانشگاه تیانجین چین همراهی کرد و به صورت انفرادی، به عنوان نایب قهرمانی در این مسابقات دست یافت. او همچنین در مسابقات قهرمانی زنان آمریکا در سال 2020 سوم شد. درخشانی در ژوئیه 2019 در TedxTalk در مونیخ آلمان سخنرانی کرد و به حاضران در جمع سفارش کرد که “آزادی انتخاب خود را جدی بگیرید”.
مرتضی محجوب
مرتضی محجوب زاده 29 اسفند ۱۳۵۸ استاد بزرگ شطرنج ایرانی و یکی از یزرگترین شطرنج‌بازان ایران است. او در سال های 1384 و 1387 قهرمان شطرنج ایران شد. در سال 2005 امتیاز او 2442 و در سال 2016 امتیاز او 2354 بود. در سال 2007 او استاد بزرگ شد. این بازیکن شطرنج در شهریور 1384 با کسب امتیاز 9.5 از 11 قهرمان شطرنج ایران شد.
محجوب پیش از این رکورد جهانی شطرنج همزمان را در 22 مرداد 1388 به ثبت رسانده بود. او برای ثبت این رکورد به طور همزمان با 500 شطرنج‌باز رقابت کرد و مجبور به 18 ساعت پیاده روی شد. مرتضی محجوب در رقابت با این 500 نفر، در 397 بازی پیروز شد و 90 مساوی و 13 باخت داشت. رکورد او در 21 اکتبر 2010 توسط آلیک گرشون شکسته شد.
خسرو شیخ هرندی
خسرو شیخ هرندی متولد 1 سپتامبر 1950 بود که در 8 ژانویه 2019 فوت کرد. این شطرنج‌باز فقید، اولین استاد بین‌المللی شطرنج ایرانی بود که سه بار قهرمان شطرنج ایران شده بود. او در پنج المپیاد شطرنج عضو تیم ملی بود. در سال 1970، در نوزدهمین المپیاد شطرنج در سیگن، در سال 1972، در بیستمین المپیاد شطرنج در اسکوپیه، در سال 1974، در بیست و یکمین المپیاد شطرنج در نیس، در سال 1976، در بیست و دومین المپیاد شطرنج در حیفا و در بیست و نهمین المپیاد شطرنج در سال 1990 نووی ساد. او در نوزدهمین دوره مسابقات قهرمانی تیمی شطرنج دانشجویان جهان در گراتس 1972 هم به نمایندگی از ایران حضور داشت.
هرندی دو بار در مسابقات منطقه‌ای فیده که در تهران برگزار شد (1975 و 1978) قهرمان شد. در سال 1979 او مقام پانزدهم را در ریودوژانیرو به دست آورد. او در سال 1975 عنوان استاد بین‌المللی و در سال 2009 عنوان مربی ارشد فیده را دریافت کرد.
امیر باقری
امیر باقری (زاده ۲۹ شهریور ۱۳۵۷) استاد بزرگ شطرنج ایرانی است. او دومین ایرانی بود که به عنوان استاد بزرگ دست یافت. او در سال 1999 به مسابقات جهانی شطرنج فیده راه یافت اما به دلیل مشکلات ویزا بازی نکرد. او در راند اول مسابقات شطرنج قهرمانی جهان فیده 2000 حذف شد. باقری در المپیادهای شطرنج 1998، 2000 و 2008 برای ایران بازی کرد.
پیشنهاد میکنیم برای مطالعه بیشتر از سایر مقالات شطرنج 118فایل نیز دیدن فرمایید.
زندگی مانند بازی شطرنج است قبل از حرکت کاملا فکر کنید...
