در این مقاله بخوانید
هنر چرم دوزی در زمان‌های قدیم هم وجود داشته است و از صنایع دستی پرکاربرد محسوب می‌شود. چرم‌ها به صورت کلی به دو دسته تقسیم می شوند. چرم طبیعی و مصنوعی، که بهترین آن‌ها چرمی است که با پوست گاو تهیه می‌شود. از محصولات چرم دوزی می‌توان به روکش صندلی، انواع کیف، کمربند، کفش، مبلمان و وسایل تزئنی مانند دستبند اشاره کرد. برای این هنر زیبا از وسایلی استفاده می‌شود که در ادامه با آن‌ها بیشتر آشنا می‌شوید.
وسایل مورد استفاده در چرم دوزی
چرم
یک نوع محصول طبیعی است که از پوست خام حیوانات به دست می‌آید، به ویژه پوست گاو که بسیار بادوام و انعطاف پذیر است. پوست‌ها را در کارخانه پوست دباغی می‌کنند که با این کار پوستی که فاسد می‌شود را به یک محصول طبیعی، بادوام و دائمی تبدیل می‌کنند و برای انواع محصولات از این پوست استفاده می‌شود.
الگو
باید برای چرم دوزی الگوی محصولی که می‌خواهید آن را درست کنید را داشته باشید. برای راحتی کار الگوهایی به صورت آماده وجود دارد که میتوانید از جایی که وسایل چرم و یراق به فروش می‌رسد آن را تهیه کنید. اگر کسی مایل باشد محصولی که می‌خواهد بدوزد را به طور خاص طراحی کند نباید از مقوای معمولی استفاده کند، اما می‌تواند برای این کار از مقوای پشت شطرنجی استفاده کند.
از خودکار‌های مخصوصی برای کشیدن الگو روی چرم‌ها استفاده می‌شود جنس این خودکار‌ها ژله‌ای بوده و هیچگونه بدنه پلاستیکی ندارند. این خودکار با نام نوبوک شناخته می‌شود، که می‌تواند نقش را روی چرم بکشد.
تخته
تخته یکی از پرکاربردترین وسایل در هنگام دوخت انواع چرم‌ها است که در هنگام سوراخ کردن و سمبه زدن در زیر کار قرار می‌گیرد. جنس این تخته معمولاً یا از پلاستیک فشرده یا از جنس فایبر پلاس است. به این نکته هم توجه داشته باشید وقتی از تخته استفاده می‌شود که چرم دوزی با دست انجام شود.
گیره
برای نگه داشتن چرم روی تخته استفاده می‌شود. گیره می‌تواند همزمان چند لایه را ثابت و بی حرکت نگه دارد. گیره‌ها با یک اهرم باز و بسته می‌شوند تا بتوانند چرم را ثابت نگه دارند و امکان آن فراهم شود تا از هر دو دسته برای ادامه کار استفاده کنند.
مشته
وسیلهای است که روی سمبه فشار و ضربه وارد می‌کند که چرم را سوراخ کند. مشته یکی از وسایل ضروری در چرم دوزی است که در سه سایز و اندازه تولید می‌شود.
سمبه
برای سوراخ کردن چرم از سمبه استفاده می‌شود که دارای سه سایز گوناگون در اندازه‌های مختلف است. شماره ۵/۱ این وسیله برای سوراخ کردن و دوختن با نخ کاربرد دارد، شماره ۲ آن برای سوراخ کردن جای دکمه یا پرچ استفاده می‌شود و شماره ۳ سمبه برای سوراخ کردن دوخت و دوز تریشه یا قیطان پلاستیکی کاربرد دارد. قیمت سمبه هم بستگی به نوع و سایز آن دارد.
دکمه زن یا پرچ زن
وسیلهای است که برای سوراخ کردن کمربند چرم و پارچه از آن استفاده می‌کنند و در دو مدل و اندازه وجود دارد. این وسیله همچنین جایگزین خوبی برای سمبه محسوب می‌شود، زیرا سمبه سرو صدای زیادی ایجاد می‌کند. لازم به ذکر است در مواقعی که کنار کار ما چسب زده شده باشد امکان سوراخ کردن با مشته و سمبه وجود ندارد و دکمه زن یا پرچ زن می‌تواند بهترین گزینه باشد.
موم
یک نوع ماده می‌باشد که برای لغزنده کردن نخ و لایه لایه نشدن از این ماده استفاده می‌کنند، تا دوخت و دوز راحت و آسان باشد.
سوزن
برای دوختن چرم کاربرد دارد که دارای ضخامت و سوراخی درشت است که نخ‌های ضخیم یا چرمی از آن عبور می‌کنند. اندازه این سوزن‌ها ۹۰/۱۴تا۱۱۰/۱۸ است. نام دیگر سوزن چرم دوزی سوزن سه گوش است.
کاتر
وسیلهای است برای بریدن و جدا کردن تکه اضافی از چرم که برای استفاده از آن دقت بالایی لازم است
کرپ یا پاکن
برای پاک کردن چربی روی چرم از کرپ یا پاکن استفاده می‌شود.
خط کش فلزی
برای اندازه گیری مورداستفاده قرار می گیرد.
قیچی
از قیچی برای بریدن گوشه یا هلالی کردن چرم که بریدن آن با کاتر دشوار است استفاده می‌شود. این قیچی‌ها دارای دسته‌های بزرگ با تیغه‌های کوچک هستند.
چسب
برای چسباندن تکه‌های چرم به فوم یا به آستر از چسب استفاده می‌کنند .برای اینکه چسب محکم و خوب عمل کند باید سطح چرم را به صورت یکنواخت به چسب آغشته کرده و چند ثانیه صبر کنید سپس فوم یا آستر و یا تکه‌های چرم را به آن بچسبانید. سپس روی آن شی سنگینی قرار دهید تا بهتر به هم بچسبند و از یکدیگر جدا نشوند.
بشکاف
وسیلهای برای شکافتن انوع دوخت‌ها و درزها است که حتی برای درست کردن جای دکمه از آن استفاده می‌شود.
نخ چین
برای بریدن نخ‌های اضافی یا نخ‌های انتهای کار از نخ چین استفاده می‌شود که وسیلهای بسیار تیز و برنده است.
چاقوی لوییس
برای نازک کردن، برش زدن و تکه تکه کردن چرم‌ها از چاقوی لوییس استفاده می‌کنند. همچنین برای شکل دهی به چرم و لب تا کردن آن نیز کاربرد دارد.
انواع نخ‌های چرم دوزی
- نخ ابریشمی
نوعی نخ است که در تولید محصولات چرمی استفاده می‌شود. این نخ ارزان‌ترین نوع نخ است که برای دوخت و وصل کردن تکه‌های مختلف چرم کاربرد دارد. نسبت به سایر نخ‌های دیگر بسیار نازک است و مقاومت ندارد.
- نخ ابریشمی موم زده
بهترین نوع نخ در چرم دوزی دستی نخ ابریشمی است که نخ‌هایی ضخیم محسوب می‌شوند. با ترکیب شدن چندین نخ ابریشمی با یکدیگر این نوع نخ تولید می‌شوند که البته به موم آغشته هستند. براقیت نخ ابریشمی موم زده به دلیل وجود چربی موم است که در آن دیده می‌شود. برای دوخت کردن چرم بسیار مناسب است و می‌توان با آن کار را نیز تزئین کرد.
- نخ تریشه مصنوعی
نخی است که فقط در دوخت‌های ترئینی کاربرد دارد و ضخامت و قطر آن زیاد است.
جمع بندی
در چرم دوزی ماده اصلی همان پوست یا چرم است که دباغی شده و به چرم تبدیل می‌شود. اما برای این هنر علاوه بر چرم لوازم دیگری نیز نیاز است که با استفاده از آن‌ها محصولات زیبایی همچون کیف، کفش، روکش صندلی و… تولید می‌شود. در چرم دوزی از وسایل گوناگونی استفاده می‌شود که در سایز و اندازه‌های مختلف موجود هستند.
شما میتوانید سایر مقالات چرم دوزی 118فایل را برای اطلاعات بیشتر نیز مطالعه کنید.
باید در هر کاری به امکان و عملی بودن آن کار ایمان داشت.
