زنبور چیست؟ آیا از زنبورها چیزی می‌دانید؟ غذای زنبورها چیست؟ انسان‌ها چگونه زنبورداری می‌کنند؟ پرورش زنبور عسل چگونه انجام می‌شود؟ در ادامه به این سوالات پاسخ می‌دهیم پس با ما همراه باشید.
مقدمه
زنبورها حشراتی بالدار هستند. زنبورعسل شباهت‌های زیادی به مورچه‌ها و زنبورهای دیگر دارد. زنبورها نقش بسیار مهمی در گرده افشانی گل‌ها دارند. عسل نیز از همان شیره گل‌ها که توسط زنبورهای عسل جمع آوری شده است درست می‌شود. زنبورها گونه‌های بسیار زیادی دارند که در سراسر کره زمین و محیط زیست وجود دارند. زنبورداری یک حرفه بسیار زیبا ولی شغلی با خطرات مربوط به خود است که در ادامه بیشتر با این حرفه آشنا می‌شوید.
زنبور چیست؟
زنبورها موجودات ریز و کوچکی هستند که دو بال نازک دارند. این حشرات انواع مختلفی دارند. زنبورعسل نقش مهمی در گرده افشانی گل‌ها دارد. نوع زنبورهای عسل اروپایی در تولید عسل و موم بسیار پرکاربرد هستند. برخی از این موجودات به طور دسته جمعی و اجتماعی زندگی می‌کنند. این در حالی است که زنبورهای گل‌گر، زنبورهای درودگر، زنبورهای درودگر و شیرین زنبوران به صورت تکی و انفرادی زندگی می‌کنند.
زنبورها در تمام کره زمین به غیر از قطب جنوب دیده می‌شوند. ابعاد و اندازه خانواده‌ی شیرین زنبوران نسبت به سایر زنبورهای دیگر بسیار ریز و کوچک‌تر است، به طوری که شیرین زنبوران را نمی‌توان به راحتی از مگس تشخیص داد. بزرگ‌ترین نوع زنبورها، نژاد برگ‌بر است. برای آغاز کار زنبورداری باید با انواع زنبورها و ویژگی‌های هریک آشنا باشید تا بتوانید در کار خود موفق عمل کنید.
معرفی انواع زنبورها
0 زنبور معمولی
زنبورهای معمولی با جویدن تکه‌های چوب و ریز کردن آن‌ها لانه خود را می‌سازند. لانه این نوع از زنبورها از جنس کاغذ است که به صورت سلولی ساخته می‌شود و در آن سلول‌ها تخم گذاری می‌کنند.زمانی که نوزاد این زنبوران بزرگ شد به تعداد سلول‌ها اضافه می‌کنند تا ملکه آن بتواند در آن سلول‌ها تخم گذاری کند.
0 زنبورهای شکارچی
این نوع از زنبورها به رنگ‌های سرخ و زرد هستند و معمولا دشمن زنبورعسل به حساب می‌آیند. زنبورهای شکارچی حشرات گوناگونی مانند مگس‌ها، سوسک‌ها، عنکبوت‌ها، لار، زنبورهای عسل، پروانه‌ها و… را شکار می‌کنند و بعد از شکار این حشرات آن‌ها را به لانه خود می‌برند تا بچه‌هایشان از آن‌ها تغذیه کنند. نیش زنبورهای شکارچی بسیار خطرناک است. زنبورهای شکارچی لانه خود را روی شاخه‌های درختان یا درون حفره‌های درخت‌ها درست می‌کنند.
0 زنبورهای انگل
زنبورهای انگل بسیار ریز هستند و می‌توانند داخل تخم و یا بدن حشرات تخم گذاری کنند. آن‌ها در تخم‌های حشراتی مانند پروانه و سوسک نفوذ می‌کنند و از بدن آن‌ها تغذیه می‌کنند و باعث می‌شوند که از بین بروند. این نوع زنبورها کاربرد هم دارند ، یعنی می‌توان برای کم کردن آفت در باغ و مزارع از زنبورهای انگل استفاده کرد.
0 زنبورهای عسل
زنبورعسل مانند مورچه‌ها یک حشره اجتماعی محسوب می‌شود. این نوع از زنبورها شهد گل و گیاهان را به لانه‌ها می‌برند و با استفاده از آن‌ها عسل و کندوها را می‌سازند. زنبورهای عسل برای انسان‌ها فواید زیادی دارند که مهم‌ترین فایده آن‌ها تولید عسل است. زنبورعسل نژادهای مختلفی مانند اروپایی، ایرانی، قفقازی و… دارد. لازمه شغل زنبورداری نیز شناخت دقیق نژادهای مختلف زنبورعسل است.
شغل زنبورداری چیست؟
زنبورداری یک شغل سخت و در عین حال شیرین است. کسانی که به این حرفه علاقه دارند قطعا زیبایی و مشکلات این حرفه را در کنار هم خواهند دید. برای شروع شغل زنبورداری باید شناخت کافی از زنبورها داشته باشید و اطلاعات خود را از این موجودات بالا ببرید تا موفق‌تر عمل کنید. همچنین باید آموزش‌های لازم در این زمینه را ببینید یا با یک زنبوردار حرفه‌ای مشورت کنید.
برخی دیگر از نکاتی که باید در این شغل در نظر بگیرید انتخاب مکان مناسب زنبورستان، نزدیکی به آب و پوشش گیاهی، رعایت بهداشت و کنترل بیماری کندوها و… است.
فصل بهار بهترین زمان برای شروع شغل زنبورداری است. در اواخر فصل زمستان و اوایل فصل بهار که هوا کم کم روبه گرمی می‌رود، زنبورها فعالیت خود را آغاز می‌کنند و به جستجوی گرده گل‌ها می‌پردازند. یکی دیگر از کارهایی که زنبوردار باید در فصل بهار انجام دهد خرید و حتی فروش کندو در این فصل است.
حرفه و شغل زنبورداری از گذشته‌های دور تاکنون در تمام قاره‌ها مرسوم بوده است. در زمان‌های دور از ظروف‌های سفالی برای اسکان کلنی‌های زنبورعسل استفاده می‌کردند. بعدها از دیگر کندوها مانند بالابر، کنده دار، کندوهای واره و کندوهای لنگستروت استفاده می‌کردند و برای خارج کردن عسل از کندوها به روش‌های جدیدی دست پیدا کردند.
زنبورداری در ایران
زنبورداری در ایران به دوره‌های هخامنشی برمی‌گردد. در زمان‌های قدیم از عسل زنبورها به عنوان یک ماده شیرین کننده غذایی و دارویی استفاده می‌کردند. در گذشته کندوها بومی بودند اما امروزه در مناطق حاصل خیز ایران پرورش زنبورعسل علاوه بر کندوهای بومی با کندوهای مدرن رواج پیدا کرده است.
بهترین مکان برای زنبورداری
- شرایط آب و هوایی کاملا برای زنبورها مناسب باشد، هوای بسیار گرم و سرد و باد برای زنبورداری اصلا مناسب نیست.
- زنبورستان شما باید از دیگر زنبورداران فاصله داشته باشد، زیرا هر چه فاصله آن‌ها از یکدیگر بیشتر باشد شهد بیشتری خواهند داشت.
- منطقه انتخاب شده برای زنبورداری باید از پرنده زنبور خوار و خرس مصون باشد.
- در منطقه مورد نظر زنبورداری آب آشامیدنی کافی وجود داشته باشد.
- همچنین توجه کنید که بازار کافی برای زنبورداران فراهم باشد.
- از تنوع فراوانی گل و گیاه شهدزا برخوردار باشد.
برای زنبور داری چه وسایلی لازم است؟
- لباس مخصوص زنبورداری: این لباس‌ها معمولا یکسره یا دو تکه هستند. لباس‌های زنبورداران باید به طور کامل بدن آن‌ها را بپوشاند. چکمه و کلاه مخصوص زنبورداری نیز برای زنبورداران لازم است. برای پوشاندن دست‌ها نیز دستکس چرمی یا پلاستیکی استفاده کنید.
- دودی: استفاده از دودی برای برداشت عسل از کندوها لازم است. این دودی‌ها برای این است که زنبورعسل از حضور زنبورداران در کنار کندوها مطلع شود.
- اهرم: از اهرم برای جداسازی قاب‌های به هم چسبیده، برداشتن درب کندو، رسیدگی به نظافت کندو و تراشیدن موم‌های اضافی کندو استفاده می‌کنند.
- سیم گالوانیزه: از گالوانیزه برای سیم کشی قاب‌ها یا چارچوب‌ها استفاده می‌کنند.
- تخته موم دوز: از تخته موم دوز برای چسباندن یا دوختن برگ موم بر روی قاب‌های سیم کشی شده استفاده می‌شود.
- موم دوز: از این وسیله برای چرخ دندانه دار استفاده می‌کنند، که با داغ کردن آن در آب گرم و همینطور حرکت دادن آن روی سیم چارچوب، سیم به ورقه موم دوخته شده می‌شود.
- برس زنبور: از این برس برای برس کشیدن زنبورها در زمان برداشت عسل از کندوها استفاده می‌شود.
- کاردک: از کاردک برای برخی از کارهای زنبورداری استفاده می‌کنند.
- موم بر: شامل یک چرخ فلزی تیز است که جهت بریدن برگ موم به اندازه‌های مختلف استفاده از آن می‌کنند.
همچنین وسایلی دیگری که جهت پرورش زنبورعسل استفاده می‌شوند عبارت‌اند از: ظرف غذا خوری، قفس ملکه، چنگال مخصوص عسل و اکستراکتور.
جمع بندی
زنبورها حشراتی هستند که دو بال کوچک دارند و بسیار به مورچه‌ها شبیه هستند. زنبورها انواع گوناگونی دارند و در همه مناطق به جز قطب جنوب دیده می‌شوند. زنبورعسل یکی از گونه‌های زنبور است که علاوه بر کمک به گرده افشانی برای تولید عسل و سایر مشتقات پرورش داده می‌شود.
در حرفه زنبورداری خطرات و زیبایی وجود دارد که هر فردی قادر به انجام این کار نیست. برای پرورش زنبورعسل به وسایل و محیط مناسب نیاز است که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم.
پیشنهاد می کنیم برای مطالعه بیشتر از سایر مقالات زنبورداری 118فایل نیز دیدن فرمایید.
فقط یک نفر در این این دنیا می تونه تصمیم بگیره که من باید چیکار کنم و اون هم خودمم!
