در این مقاله بخوانید
رزین چیست؟ چند نوع از رزینها را میشناسید؟ آیا موارد استفاده از هر کدام از انواع رزینها را میدانید؟ از رزین طبیعی چه میدانید؟ آیا میدانید رزین مصنوعی چیست؟ چگونه می توانیم دوره آموزش رزین و چوب را فرا بگیریم؟ برای یافتن پاسخ این پرسش ها تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
مقدمه
ازدیرباز تا کنون بخش تزئینی برخی ازسنگ های به ظاهر شیشهایی مثل کهربا یا جنبه چسبندگی برخی از صمغ های گیاهی با عنوان رزین طبیعی مورد توجه انسان بوده است. با گذشت زمان و پیشرفت بشریت در زمینه علم و فناوری فعالیت ها برای ساخت انواع مصنوعی این مواد با نام رزین و با انواع مختلف آن آغاز گردید.
ساخت و استفاده از انواع رزینها تحول بزرگی در زندگی انسان ایجاد کرد. این تحولات فقط به جنبه زیبایی شناسی و استفاده از رزین مصنوعی در زیورآلات محدود نمیشود، بلکه در تمام زمینه های مهندسی، هوا فضا، ساخت سازههای مختلف و… نیز گسترش یافته است.
رزین چیست؟
به طور کلی رزینها به دو دسته رزین طبیعی که همان صمغ درختان است و تحت شرایط خاصی از درخت تراوش میشود و رزین مصنوعی یا همان شیمیایی که ساخته دست انسان در آزمایشگاهها و کارخانجات صنعتی است تقسیم میشوند.
نوع طبیعی رزینها رنگ زرد تا قهوهای داشته و به شدت اشتعالزا هستد، از طرفی شفاف بوده وحالت مایع دارند. همچنین وابسته به نوع درخت ممکن است بر اثر رعد و برق یا باد و یا حتی آتش سوزی از گیاه تراوش پیدا کنند.
رزین طبیعی در حلالهایی مثل اتر به راحتی قابل حل است ولی با آب حل نمیشود. جالب است بدانید که بعضی از انواع رزینها، رزینهای جانوری محسوب میشوند مثل موم زنبورعسل. نقش رزینهای طبیعی امروزه تقریبا محدود به مصارف باستان شناسی و تزیینی شده و عملا کاربرد چندانی ندارند.
برعکس رزینهای طبیعی، رزینهای مصنوعی پیشرفت چشمگیری داشتهاند به صورتی که پایه و اساس بسیاری از رنگها و چسبها به طورحتم نوعی رزین مصنوعی خواهد بود. برای رزینهای مصنوعی تقسیم بندیهای زیادی وجود دارد از جمله تقسیم بندی براساس منشا تولید است که بر این اساس به دو دسته تقسیم میشوند. دسته اول منشا طبیعی دارند که بالاتر درمورد آنها توضیح داده شد.
دسته دوم منشا مصنوعی دارند که در واقع بیشتر خواص فیزیکی رزین طبیعی را دارند اما از لحاظ ساختار شیمیایی با رزینهای طبیعی متفاوت هستند. این دسته یعنی رزین مصنوعی خود به دو بخش تقسیم میشود. نوع اول، نوع ترموپلاستیک است که با افزایش گرما به حالت خمیری و انعطاف پذیر درمیآیند. دسته دوم ترموستینگ است که دقیقا برعکس دسته اول بوده و در برابر گرما مقاوم است و هیچ تغییری نمیکند، همچنین در حلال نامحلول است.
رزینهای مصنوعی براساس نحوه خشک شدن نیز به دو دسته تقسیم میشوند: دسته غیرقابل تبدیل و دسته قابل تبدیل. غیرقابل تبدیل بودن به این صورت است که رزین مصنوعی ابتدا دریک حلال حل میشود و بعد از کاربرد حلال تبخیر شده و یک فیلم چسبناک حاصل میشود درحالیکه در نوع قابل تبدیل رزین مصنوعی ابتدا به شکل نیمه بسپار درآمده و بعد از استفاده روی سطح مورد نظر به صورت یک صفحه کلی بدون چسبندگی سطح را میپوشاند.
معرفی چند نوع از رزینهای مصنوعی
در زیر به طور خلاصه به معرفی تعدادی از رزینهای مصنوعی پرکاربرد میپردازیم.
1. رزین آکریلیک
نوعی رزین مصنوعی است که از این رزین در صنعت چوب استفاده میشود و به این صورت است که به عنوان یک لایه محافظ روی سطح چوب مورد نظر قرار میگیرد. همچنین رنگهای محلول درآب به راحتی میتوانند روی این رزین بنشینند. رزین آکریلیک خود به دو دسته مجزا به نامهای ترموست و ترموپلاست تقسیم میشود.
نوع اول براقیت و حفظ درخشش خوبی دارد و به راحتی به عنوان اسپری نیز قابل استفاده است. همچنین مقاومت شیمیایی بیشتری نسبت به نوع ترموپلاست دارد.
نوع دوم فاقد هرگونه گروه فعال و وزن مولکولی نسبتا بالایی است. رزین آکریلیک بسیار کشسان بوده و میتواند یک لایه نازک با قابلیت کشسانی بالا روی سطح چوب مورد نظر شما به وجودآورد. نکته لازم به ذکر درمورد رزین آکریلیک این است که درمقابل بخار آب مقاومت چندانی ندارد.
2. نوع دوم رزین آلکیدی
از پرکاربردترین انواع رزین مصنوعی موجود در رنگهای روغنی رزینهای آلکیدی هستند. اگر وسایل چوبی دارید که نیاز به ترمیم رنگ دارند توصیه میشود این رزین رافراموش نکنید. رزینهای آلکیدی با ایجاد یک لایه روغنی نازک ضد آب روی سطح چوب مانع از رسیدن رطوبت و در نتیجه پوسیدگی سطح زیرین خود میشوند. با اینحال اگر مدت زیادی چوب در محیط مرطوب قرار بگیرد به دلیل خاصیت هواپذیری چوب، رزین تاول میزند و ازبین میرود.
3. رزینهای وینیل استر
رزینی حاصل از ترکیب رزین اپوکسی و اسیدهای کربوکسیلیک غیراشباع است. این رزین مصنوعی در برابر خوردگی و هوازدگی به شدت مقاوم بوده و همین خاصیت آن را به محصولی مورد نیاز و مهم برای صنعت هوافضا و فولاد سازی مبدل میکند.
یکی از مهمترین ویژگیهای رزین مصنوعی وینیل استر مقاومت فوق العاده بالای آن در محیطهای اسیدی است. از رزین وینیل استر همچنین برای تقویت چاههای آب، پوششدهی بتن، مخازن ذخیره آب و مواد شیمیایی، مخازن حمل سوخت، کانالهای لوله کشی و… استفاده میشود.
4. رزینهای پلیاستر
یکی ازپرمصرفترین رزینهای مصنوعی در کل دنیا رزینهای پلی استر هستند که از واکنش تراکمی یک ترکیب الکل چند عاملی و یک اسید چند عاملی ساخته میشود. رزینهای پلی استر به عنوان پیوند دهنده رنگهای پلی استری در کوره مورد استفاده قرار میگیرد. با استفاده از رزین مصنوعی پلیاستر و قطعات فایبرگلاس پنلهای دیواری ساخته میشود که در بیمارستانها و رستورانها و مکانهایی که احتیاج به شستشو و نظافت مداوم دارند استفاده میشود. رزین پلیاستر همچنین در ساخت مدلها و همچنین ساخت استخر مصرف میشود.
5. رزینهای اپوکسی
نوع گرانقیمت و پرکاربرد رزینهای شیمیایی رزین اپوکسی است. ویژگی خاص این نوع رزین مصنوعی خاصیت چسبندگی بالای آن است که از این خاصیت برای چسباندن سطوح استیل و حتی بتنی استفاده میشود. قابلیت رنگ پذیری رزینهای اپوکسی بسیار بالا است، همینطور بسته به هاردنر مورد استفاده برای ساخت این رزین، طیف رنگی متفاوتی را نیز شامل میشود. از رزین اپوکسی به علت خاصیت جذب الکتریسته ساکن در نیروگاههای تولید برق بهره گیری میشود.
به علاوه رزین اپوکسی بیشترین کاربرد را در ساخت کفپوشهای مختلف متناسب با مکانهای متنوع از جمله منازل، نیروگاهها و کارخانجات سنگ دارد. از طرفی زیورآلات و میزهای ساخته شده با رزین اپوکسی و چوب امروزه مورد توجه بسیاری از مردم قرار دارد. از دیگر کاربردهای رزین مصنوعی اپوکسی استفاده فراوان آن در بخش عایقسازی ساختمانها است.
6. رزینهای فوران
نوع غیرقابل رنگ پذیری رزینهای شیمیایی رزینهای فوران هستند که دلیل رنگ پذیر نبودن آنها رنگ سیاه این نوع رزین است. این رزینها به وسیله کاتالیزورهای اسیدی سخت میشوند و به همین دلیل برای استفاده از آنها باید روی فولاد و بتن باید یک لایه میانی وجود داشته باشد.
رزینهای فوران در برابر طیف گستردهایی از مواد اسیدی و قلیایی مقاوم هستند و در برابر انواع حلالها مقاومت بالایی دارند. به همین دلیل در محلهایی که به طور مداوم در معرض مواد قلیایی و اسیدی هستند استفاده ازاین نوع رزین بلامانع است.
7. رزینهای متیل متاکریلات
اگربرای اجرای پروژههای کفپوش کوتاهترین زمان مورد انتظار شماست میتوانید از رزینهای شیمیایی متیل متاکریلات استفاده کنید. این رزینها مانند رزینهای و ینیل استروپلی استر در برابر مواد اکسید کننده مقاوم هستند. همینطو ررزینهای متیل متاکریلات پوششهایی دارای خاصیت الاستیسیته بالا ایجاد میکنند و دربرابر زدگی مقاومت خوبی دارند.
8. رزینهای پلی اورتان
نوع دیگری از رزینهای شیمیایی پرکاربرد، رزینهای پلی اورتان هستند که برای ساخت کفپوشهای الاستیک با مقاومت سایشی بالا مورد استفاده قرار میگیرند. این نوع از رزینها به رطوبت هوا حساس هستند و اگر در محیط مرطوب قرار گیرند به فوم بتن تبدیل میشوند. رزینهای پلی اورتان در آب محلول نیستند و فقط در شرایط خاصی سخت میشوند. این نوع رزین مصنوعی دارای دو منشا طبیعی و شیمیایی است و به شکل مایع بیرنگ ولی چسبناک وجود دارد.
نتیجه گیری
موارد گفته شده انواعی از رزینهای شیمیایی پرکاربرد در صنایع امروزی هستند که البته تعداد محدودی ذکر شد و مسلما با پیشرفت چشمگیر علم و فناوری انواع بیشتری رزین مصنوعی به دست انسان ساخته خواهد شد که استفادههای گستردهتری نیز خواهند داشت. شناخت انواع رزین طبیعی و مصنوعی و کاربرد آنها میتواند باعث استفاده گستردهتر از آنها حتی در زندگی روزانه شود.
پیشنهاد میکنیم برای مطالعه بیشتر از سایر مقالات رزین و اپوکسی 118فایل نیز دیدن فرمایید.