در این مقاله بخوانید
پیشرفت علم و تکنولوژی در عصر حاضر باعث بهبود در روند پیشرفت زمینه‌های مختلف شده است و نوآوری‌های مفیدی را ایجاد کرده، یکی از این زمینه‌ها تولید محصولات کشاورزی است که نیاز افراد در جوامع مختلف را برطرف می‌نماید. مدرن ترین روش تولید محصولات کشاورزی کشت هیدروپونیک می‌باشد که تحولی در این زمینه به وجود آورده است.
در روش هیدروپونیک همانطور که از نامش پیداست با استفاده از آب به کشت گیاهان می‌پردازند. این روش به محض ورود به ایران با استقبال بی نظیری روبرو شد دلیل آن هم این بود که بسیاری از محدودیت‌ها در این روش مرتفع شده بود.
سایر کشور‌های جهان نیز از آن برای تهیه‌ی مایحتاج مردم خود و حتی صادرات دست به تولید محصولات کشاورزی به این روش زده‌اند و پیشرفت‌هایی نیز حاصل شده است، با اینکه مزایای بسیاری در این روش وجود دارد اما نمی‌توان آن را خالی از عیب دانست. در ادامه به بررسی مزایا و معایب کشت هیدروپونیک می‌پردازیم.
مزایا کشت هیدروپونیک
مزایای کشت هیدروپونیک بسیارند و می‌توان آنها را دست آوردی ارزشمند دانست. در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد.
1) کشت گیاهان بدون نیاز به خاک
کشاورزی سنتی همواره نیاز حیاتی به خاک دارد و بدون آن نمی‌شود کاری از پیش برد. اگر زمانی به کسی می‌گفتیم که بدون خاک هم می‌توان کشاورزی کرد در عقل ما شک می‌کرد.
اما هم اکنون پیشرفت علم به ما چنین اجازه‌ای را می‌دهد تا بدون نیاز به خاک و با فاصله گرفتن از محدودیت‌هایی که برای ما ایجاد می‌کرد محصولات کشاورزی مورد نیازمان را تامین کنیم و حتی برای صادرات نیز از آن استفاده کنیم.
2) کنترل شرایط آب و هوایی
کشت هیدروپونیک را می‌توان روش پیشرفته‌ی گلخانه دانست زیرا می‌توان در شرایط اقلیمی مختلف هر نوع محصولی را کشت کرد. همانطور که می‌دانید این روش در محیطی بسته انجام می‌شود که همین دلیل باعث توانایی کنترل انسان در دما، رطوبت، میزان نور و اکسیژن را کنترل نمود. این ویژگی به شما کمک میکند تا در اقلیم‌های مختلف هر نوع محصولی را کشت کنید.
3) صرفه جویی در مصرف آب
با وجود اینکه گیاهان در روش هیدروپونیک کاملا با استفاده از آب رشد پیدا می‌کنند و مواد مغذی نیز به صورت محلول به آنها می‌رسد اما آب بسیار کمتری را نسبت به کشاورزی سنتی مصرف خواهند کرد. صرفه جویی در مصرف آب از خصوصیات مهم این روش است که آن را برای مناطق کم آب بسیار مناسب کرده است.
4) کنترل در استفاده از مواد مغذی
مزیت دیگر کشت هیدروپونیک این است که فرد می‌تواند مواد مغذی مورد نیاز گیاهانش را کنترل نماید. این نه تنها میزان محلول‌ها بلکه شامل نوع موادی که قرار است به گیاهان برای رشد برسد نیز می‌شود که اگر فرد به اندازه‌ی کافی در آن زمینه اطلاعات و تجربه داشته باشد با تغییر محلولی که در آب است می‌تواند رشد گیاهان را به طور بهینه افزایش دهد.
5) رشد سریع تر و بهینه تر
در نتیجه‌ی رسیدن مواد مغذی و برطرف کردن میزان آب مورد نیاز برای گیاهان در هر دوره علاوه بر صرفه جویی و کنترل کامل روی رشد گیاه می‌توانیم رشد سریعتری را شاهد باشیم که در نتیجه‌ی استفاده‌ی بهینه از مواد و موقعیت به دست آمده است.
البته دلیل اصلی رشد گیاهان این است که نیازی ندارند برای پیدا کردن مواد مغذی بیشتر ریشه‌ی خود را در خاک رشد دهند در نتیجه انرژی داده شده به آنها صرف رشد محصول می‌شود که نتیجه‌ی مطلوبی خواهد بود.
6) جلوگیری از رشد علف هرز
همیشه علف‌های هرز مشکلی بودند که در کشاورزی از رشد صحیح محصولات جلوگیری می‌کردند و مواد معدنی که باید صرف رشد گیاهان می‌شد در عوض باعث رشد علف‌های هرز بود که نه تنها سودی نداشت بلکه کشاورز باید زمان زیادی را صرف کندن آنها می‌کرد.
مزیت دیگر کشت هیدروپونیک رشد نکردن علف‌های هرز است. معمولا ریشه‌ی گیاهان در شن یا خاک‌های رس و یا پشم سنگ رشد میکند و مواد مورد نیاز آنها به طور کنترل شده برایشان استفاده می‌شود. در نتیجه خاکی وجود ندارد که علف هرز در آن رشد کند. بعلاوه نه تنها علف هرز بلکه دیگر حشره‌ای نیز روی گیاهان نخواهد بود و شما استرس آفت را نیز نخواهید داشت.
معایب کشت هیدروپونیک
کشت هیدروپونیک نیز مانند هر روشی مشکلات و معایب خودش را دارد در ادامه با چند مورد از آنها آشنا می‌شویم.
1) نیاز به علم و نگهداری مداوم گیاهان
رشد گیاهان همواره به توجه و رسیدگی شما نیازمند است. این موضوع در روش هیدروپونیک حتی بیشتر هم حس می‌شود. حتی با وجود اینکه بعضی از آنها به صورت اتوماتیک کار می‌کنند اما ممکن است که مشکلاتی مانند نشتی لوله‌های آب یا گرفتگی آنها رخ دهد و با سریع‌تر شدن دوره‌ی رشد گیاهان باید مدام میزان محلول‌های غذایی را تغییر داد تا کار به ثمر بنشیند در غیر این صورت گیاهان به سرعت خشک خواهند شد.
2) نیاز به مواد آلی
با وجود عناصر لازم برای رشد گیاهان آنها همچنان به مواد آلی نیاز دارند تا برای رشد تقویت شوند. در کشور‌های مختلف برای رفع این نیاز گیاهان از پوسته‌ی تخم مرغ، ماهی، پنبه دانه و سایر موادی که در آنها مواد آلی وجود دارد استفاده می‌کنند.
3) هزینه‌ی شروع و راه اندازی سیستم هیدروپونیک
راه‌اندازی سیستم هیدروپونیک بدون شک برای شما هزینه‌هایی را در بر دارد که در ابتدای کار باید متقبل شوید. البته در مراحل بعد آنها جبران می‌شوند اما بدون تخصص و سرمایه راه اندازی کشت هیدروپونیک نه تنها سود آور نخواهد بود بلکه موجب ضرر رسیدن به شما هم می‌شود.
نتیجه گیری
با چند مورد از مزایا و معایب کشت هیدروپونیک آشنا شدیم. بدون شک این روش در حال حاضر بهینه ترین روش برای تولید محصولات کشاورزی می‌باشد که در هر منطقه‌ای قابل اجرا است. اما معایبی که مانع راه اندازی موفق آن می‌شود را باید کامل بشناسید تا بتوان آنها را با تخصص و تجربه مهار کرد و از آسیب رسیدن به روند رشد گیاهان به این روش جلوگیری نمود.
پیشنهاد می کنیم سایر مقالات کشت هیدروپونیک 118فایل را نیز مطالعه فرمایید.
امید چیست؟ امید، آرزوی تحقق پیدا کردن چیزی است، ایمان، باور داشتن به این است که آن چیز تحقق پیدا خواهد کرد.
