در این مقاله بخوانید
کشت هیدروپونیک را می‌توان یک روش مدرن در کشاورزی به شمار برد که اگر چه در یک فضای بسته انجام می‌شود اما بسیاری از محدودیت‌های تولید محصولات کشاورزی و رشد گیاهان را از بین برده است. روش مدرن پرورش گیاهان مزایای بسیاری دارد که او را در کشور‌های مختلف مورد توجه قرار داده است. کشت هیدروپونیک با روش‌های مختلفی انجام می‌شود که در ادامه به بررسی روش‌های مختلف کشت هیدروپونیک می‌پردازیم.
سیستم نوار غذایی یا NFT
کشت هیدروپونیک به روش NFT به این صورت است که ریشه‌ی گیاهان مورد نظر به طور مستقیم در نوار‌ها یا کانال‌هایی قرار می‌دهند که جریان آب در آن قرار دارد و مستقیما مواد مغذی مورد نیاز گیاهان را برای رشد به آنها می‌رساند.
این روش نیز میزان مصرف آب را کاملا کنترل شده به گیاهان می‌رساند و مواد مغذی نیز در آب حل شده و به گیاهان می‌رسد. مزایای کشت با نوار غذایی این است که کاملا از خاک جدا می‌باشد و دربستری که مواد مورد نیاز گیاه در آن جریان دارد آن را رشد می‌دهد. این روش باعث می‌شود که هیچ آلودگی وارد آن نشود و از گزند جانوران و گیاهان سمی چون قارچ نیز دور بمانند.
محصولاتی که به روش NFT کشت می‌شوند اکثرا کاهو‌ها و کلم می‌باشد و در مواردی هم توت فرنگی و گوجه فرنگی را به این روش پرورش می‌دهند. دلیل آن هم سازگاری آنها با این نوع پرورش است.
کشت هیدروپونیک شناور
روش شناور برای پرورش گیاهان جزو ساده‌ترین روش‌های کشت هیدروپونیک است که حتی در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوایی در فضای باز هم استفاده می‌شود. در این روش گیاهان را به صورت نشاء می‌کارند و آنها را بر روی یک نگهدارنده که از جنس یونولیت است و روی آب شناور می‌ماند در یک مخزن یا استخر آب می‌گذارند و مواد مغذی را با آب مخلوط می‌کنند تا از طریق ریشه به گیاه منتقل شود.
برای رسیدن اکسیژن به گیاه و تنفس آن نیز از طریق محفظه‌ای برای آب تهویه می‌گذارند تا اکسیژن به گیاهان برسد. در این روش با وجود ساده بودن کار در کشت گیاهان محدودیت بسیاری دیده می‌شود.
گیاهان مناسب برای روش شناور سبزیجات هستند و برای مثال پیاز یا ترب که ریشه‌اش مورد استفاده قرار می‌گیرد نمی‌توانند به این شکل رشد داشته باشند.
هوا کشت یا ایروپونیک
روش ایروپونیک یکی از بهترین روش‌های کشت هیدروپونیک می‌باشد در این روش هیچ نوع بستری نیاز نیست و گیاهان به صورت نشاء در سوراخ‌های مخصوص قرار گرفته و به طور مستقیم ریشه‌ی آنها با اکسیژن و پمپی که به یک زمان سنج اتوماتیک نصب می‌باشد و طبق زمان‌های معین آب و محلول فرموله شده را به ریشه می‌رساند کار می‌کند.
البته این روش بسیار حساس و پیچیده تر از سایر روش‌های کشت هیدروپونیک است و کوچکترین تغییر در شرایط آب و هوایی یا نرسیدن مواد و آب به ریشه‌ها باعث از بین رفتن گیاهان می‌شود همچنین نیاز به کنترل و بررسی مداوم افراد متخصص دارد تا کار بدون مشکل پیش برود.
در مقابل نیز این روش بسیار به صرفه می‌باشد و با وجود نیاز به دستگاه‌های پیچیده و افراد متخصص در عوض دیگر به بستر مانند کوکوپیت نیازی نمی‌باشد. همچنین مصرف آب و مواد مغذی تا حد زیادی بهینه شده است و ۹۹ درصد اکسیژن مورد نیاز گیاه به ریشه‌اش می‌رسد. این روش همچنین بر حجم و اندازه‌ی محصول تاثیر بسزایی دارد و سرعت رشد گیاه را به حداکثر می‌رساند.
روش کشت مویینگی
کشت مویینگی نیز مانند روش شناور بسیار ساده است و مانند آن روش گیاه در یک مخزن یا استخر آب اکسیژن و مواد مغذی را دریافت می‌کند اما تفاوت کشت مویینگی در این است که ریشه‌ها مستقیم در آب نمی‌باشند و از طریق یک مویینگ که جنس ابریشم یا پنبه و نخ می‌باشد آب و مواد مغذی را به گیاه‌ها که در یک گلدان هستند می‌رساند. این روش محدودیت‌های روش شناور در کشت گیاهان را تا حدی از بین می‌برد و همچنین به سادگی می‌توان این سیستم را راه اندازی کرد.
کشت قطره‌ای
در سیستم کشت قطره‌ای گیاهان در یک بستر قرار می‌گیرند و آب و مواد مغذی از طریق لوله‌کشی‌ها مستقیم روی بستر منتقل می‌شود و در نهایت به ریشه‌ی گیاه می‌رسد. کشت قطره‌ای خود به دو صورت قابل بازیابی و غیر قابل بازیابی انجام می‌شود.
روش غیر قابل بازیابی
در این روش آبیاری بعد رساندن مواد مورد نیاز دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و از زیر بستر گیاهان از چرخه خارج می‌شوند. به همین دلیل برای کاهش مصرف آب و رساندن مواد مغذی به گیاه با یک پمپ که فشار کنترل شده‌ی آب را در لوله‌ها به جریان می‌اندازد با سرعت پایین گیاهان را آبیاری می‌کند.
روش قابل بازیابی
در روش قابل بازیابی قطره‌ای به سرعت آبیاری گیاهان بیشتر است و گیاه با آب اشباع می‌شود. پمپ نیز طبق تایمر مشخص برای نفس کشیدن گیاه آب را در مقطع‌های مختلف به گیاه می‌رسانند. سپس از طریق مخزن دوباره به چرخه باز می‌گردد. به دلیل تماس آب با بستر گیاه باید ممکن است phآن تغییر کند و باید آن را قبل از مصرف دوباره کنترل کرد.
کشت غوطه وری یا DWC
کشت DWCروشی است که می‌تواند اکسیژن مورد نیاز گیاه را مستقیم از آب دریافت کند اما نه مانند حالت شناور، کشت غوطه وری آب را از یک منبع به داخل مخزن‌هایی که در آن گیاه وجود دارد منتقل می‌کند و بعد از استفاده دوباره به داخل منبع می‌فرستد تا با ترکیب دوباره‌ی محلول غذایی و اکسیژن به گیاه رسیدگی کند. این روش با مقدار مشخصی آب که مدام در حال چرخش است کار می‌کند و در نتیجه مصرف آب در آن به حد زیادی پایین می‌باشد. همچنین اکسیژن بیشتری نسبت به روش‌های شناور به گیاه می‌رسانند.
نتیجه گیری
به طور کلی کشت هیدروپونیک با این شش روش انجام می‌شود. هر کدام از روش‌ها مزایا و معایبی دارند و گروه خاصی از محصولات کشاورزی را پوشش می‌دهند. در روش‌های شناور کار آسانتر است و روش ایروپونیک و قطره‌ای به تخصص و نگهداری بیشتری نیاز دارند. اما می‌توان گفت که تمام روش‌های ذکر شده می‌توانند نتیجه‌ی خوبی را در بر داشته باشند.
پیشنهاد می کنیم سایر مقالات کشت هیدروپونیک 118فایل را نیز مطالعه فرمایید.
هرچه بیشتر در سرشت طبیعت اندیشه کردم، از خلاقیت خالق نیز بیشتر متحیر و شگفت‌زده شدم.
